Linux Komutları

A
a2ps : ASCII dosyalarini Postscript formatina cevir, mesela yazdiginiz bir program kodunu
acroread : AcrobatReader, pdf-dosyalarini görebilmek icin gerekli olan program
alias : Komuta baska bir isim ver
apropos : Belli bir kelimeyi man sayfalarinda ara
ar : Arsiv olusturmak, olusturulmus bir arsivi calismak ya da acmak icin
arch : Processor'un yapisi hakkinda bilgi ver
arp : Host ve IP numarasini göster. (arp = adress resolution protocol)
at : Komutu ya da komutlari daha sonraki bir zamanda calistir (bak. batch)

B
basename : Bir dosyanin gercek ismini ver (Üst dizinleri göstermeden)
bash : Bourne Again Shell -> Linux'un standart shell'i
batch : Komutu ya da komutlari daha sonra ki bir zamanda calistir(bak. at)
bg : Bir programi Ön planda calistir
break : Bir blogu belli bir kosuldan terk et (bak. continue)
bunzip2 : (bak. bzip2)
bzip2 : Bir arsivleme programi

C
cal : Aktuel takvimi göster
calender : Bir randevu hatirlatma programi
case : Coklu seceneklere ayirma komutu
cat : Dosyayi monitöre ver
cc : C derleyicisi (C-compiler)
cd = Dizin degistir
cdrecord : CD kopyalama tool'u
chfn : finger bilgilerinde degisiklik yap
chgrp : Grup degistir
chmod : Bir dosyanin haklarini degistir
chown : Bir dosyanin sahiplerini degistir
chroot : Bir komutu Özel bir root dizininde calistir
chsh : Standart shell i degistir
clear : Monitörü temizle
continue : Bir bloku belli bir kosuldan sonra terk etme ve kaldigin yerden devam et. (bak. break)
cmp : Iki dosyayi karsilastir (bak. comm, diff)
comm : Iki dosyayi satir satir karsilastir (bak. cmp, diff)
cp : Dosyayi kopyala
csh : C-Shell -> Yapisi biraz C diline benzeyen bir shell programi
csplit : Bir dosyayi parcalara ayir
cut : Bir dosyadan belli sütunlari kes

D
date : Aktuel zamani göster
deluser : Kullanici sil
delgroup : Grup sil
df : Bellekte ne kadar bos yer oldugunu g?ster
diff : Iki dosya arasindaki farklari göster (bak. cmp, comm)
do : Belli bir kosuldan sonra bir komutu ya da komut blogunu calistir
done : do blogunun bitimi (bak. do)
du : Bir dosyanin ya da dizinin bellekte ne kadar yer kapladigini g?ster

E
echo : Harf dizisini monitöre yaz
ed : Bir editör programi
egrep : Bir dosyanin icinde belli bir harf dizisini ara(bak. fgrep. grep)
eject : Medium'u disari ver, mesela CDROM
emacs : Bir editör programi
elif : if kosulunun saglanmadigi zaman devreye sokulan baska bir if kosulu
else : if kosullarinin saglanmadigi zaman devreye sokulan baska komutu
env : B?t?n sistem degiskenlerini göster
esac : case seceneklerinin bitimi (bak. case)
exec : Komutu calistir
exit : Shell'den cikma komutu
export : Sistem degiskeninin tanimlanmasi
expr : Matematik ifadesini hesapla

F
false : Boolean tipinde "yanlis" degeri
fdformat : Disket formatla
fdisk : Bellegi bölme programi
fg : Programi ön plana al
fgrep : (bak. egrep, grep)
fi : if kosulunun sonu (bak if)
file : dosya hakkinda bilgi ver
find : Belli bir dosyayi dizinlerde ara
finger : Sisteme kayitli olan kullanciliari göster ya da kullanici hakkinda bilgi ver
for : Belli komutlari belli bir kosula kadar döngü seklinde calistir
ftp : Dosya transfer programi (ftp = file transfer protocol)
fvwm : Linux icin yapilmis bir desktop programi (bak. fvwm2, gnome, kde ...)
fvwm2 : (bak. fvwm)
G
g++ : C++ derleyicisi (C++ compiler)
gcc : GNU C derleyicisi
gnome : (bak fvwm)
grep : (bak. egrep , fgrep)
groupadd : Yeni bir grup olustur
groupdel : Grup sil
groupmod : Grup üzerinde degisiklikler yap
groups : Kullanicinin bagli oldugu gruplari göster
grub : Bir cesit Linux Bootloader (bak. lilo)
gunzip : (bak. gzip)
gvim : vi editörünün GUI (graphical user interface) versiyonu
gzip : Bir arsivleme programi

H
halt : Sistemi durdur
head : Bir dosyanin ilk satirlarini göster (standart 10 satir) (bak. tail)
help : Shell komutlarini göster
history : Kullanicini o zamana kadar kullandigi komutlari g?ster
host : Bir bilgisayarin adini sor
hostid : sistemin host kimligini g?ster
hostname : sistemin host adini g?ster
httpd : Apache server'i baslat
httpd2 : Apache 2 server'i baslat

I
id : Kullanicini kullanici kodunu , bagli oldugu gruplarin kodunu g?ster
if : "eger" kontrolu
ifconfig : Ag kartini ayarla
init 0 : Sistemi kapat ( bak. halt, shutdown, poweroff)
init 1 : Sistemi tek kullanicili modus'a gecir (bak. init S, init s)
init 2 : Sistemi lokal cok kullanicili modus'a gecir
init 3 : Sistemi tam aga bagli sekilde ve cok kullanicili modus'a gecir
init 5 : Sistemi tam aga bagli sekilde, cok kullancili ve GUI'li modus'a gecir
init 6 : Sistemi yeniden baslat
init S : (bak. init 1)
init s : (bak. init 1)

J
jar : Java arsiv
java : Java Virtual Machine (JVM)
javac : Java Compiler
javadoc : Java dokumanlari olustur
jdb : Java Debugger
jikes : IBM tarafindan sunulan ve javac'tan daha hizli olan bir Java Compiler
joe : Bir editör programi

K
k3b : KDE'de GUI'li bir CD kopyalama programi
kaffeine : KDE CD, VCD, DVD vs. oynatma programi
kate : Bir KDE editör programi
kbear : Bir KDE FTP programi
kcalc : Bir KDE hesap makinesi programi
kde : KDE destop
kernelversion : Hangi kernel versiyonu kullanildigini göster
kmail : KDE Mail programi
konqueror : KDE internet browser
konsole : Yeni bir konsol ac
kopete : Bir KDE multiple messenger programi
kill : Process bitir
killall : Bütün process'leri bitir
kwrite : Bir KDE editörü

L
last : Sisteme son kayit olan kisileri göster
less : Herhangi bir ciktiyi monitörde sayfa sayfa göster (bak. more)
lilo : Bir Linux Bootloader (bak. grub)
ln : Dosyalar ya da dizinler arasinda link olustur
logname : login ismini göster
logout : Sistemden ayril (eger login shell'le girildiyse)
lpr : Dosyayi basilmasi icin yaziciya gönder
lprm : Yaziciya g?nderilen dokümanlari sil
ls : Dizinde bulunan dosyalari listele
lsmod : Yüklenmis modullari listele

M
mail : Kullancillar arasinda mail yazmayi mümkün kilan mail programi
make : C programini belli bir kurala g?re derleyen komut
man : Manual sayfalar dokümanlari
mcedit : Bir editör programi
mkdir : Yeni bir dizin olustur
modprobe : Kernel'a bir module eklemek ya da ondan silmek icin
mozilla : Netscape'in open source versiyonu ve gercekten harika bir web browser
more : (bak. less)
mount : Bir aleti bagla
mv : Dosyayi kaydir ya da ismini degistir (dikkat: cok tehlikeli bir komut bence)
mysql : MySQL veritabani programi

N
nedit : Bir editör programi
newgrp : Yeni bir gruba gir
netstat : Ag baglantilarini görüntüle
netscape : Bir web browser
nl : Bir dosyayi satirlari numaralandirarak göster
nslookup : DNS (domain name system) sorgusu

O
opera : Hizli bir web browser
P
passwd : Sifre degistir
perl : PERL interpreter
php : PHP interpreter
pine : Bir mail programi
ping : Baska bir bilgisayara ulasabilme sorgusu
poweroff : Sistemi kapat (bak. init 0)
ps : Calisan process'leri g?ster
pwd : Icinden bulunulan dizini göster

Q
quanta : Güzel bir HTML editörü

R
read : Shell'de monit?rde girilen girdiyi oku
reboot : Sistemi yeniden baslat (bak. init 6)
reset : Shell ayarlarini eski ayarlara getir
return : Bir fonksiyonun hesapladigi degeri geri vermesi icin gereken komut
rlogin : Uzaktaki bir bilgisayara baglan (bak. telnet)
rm : Dosyayi sil
rmdir : Dizini sil (dizinin bos olmasi sarti ile)
rpm : Redhat Packet Manager (ama genelde bütün Linux distrolari tarafindan desteklenir)

S
select : Secenek secimi
set : Deger ver
sh : Bourne Shell
shift : Kaydir
shutdown : Sistemi kapat (bak. init 0)
sleep : Belli bir süre ara ver
sort : Siralayarak göster
split : Bir dosyayi parcalara ayir
startx : X-Server baslat
su : Baska bir kullanici adiyla gir ( option verilmezse root sifresi vermek gerekir)
sudo : Bir komutu root gibi calistir (tabii "sudoers" dosyasi buna izin veriyorsa, normal bir kullanicinin sudoers'i okumaya hakki yoktur).

T
tail : Bir dosyanin son satirlarini g?ster (standart 10 satir). (bak. head)
talk : Sisteme kayitli olan baska bir kullanici ile sohbet et
tar : Arsiv programi
tcsh : Ilerletilmis bir C-shell
telnet : Uzak bir bilgisayara baglan
then : if kosulu saglaniyorsa bundan sonraki komutlari calistir
time : Bir komutun ne kadar süre harcadigini g?ster
test : Bir kosulu test et
top : Process'leri görüntüle
touch : Dosyanin degistirilme zamanini degistir
traceroute : Router takibi
true : Boolean tipindeki "dogru" degeri

U
umask : Bir dosya icin standart haklar belirle
uniq : Siralanmis bir dosya icinde birden fazal ayni satirlari ele
umount : Baglanmis bir aleti sistemden geri cöz (hayir komutu yanlis yazmadim ;o) komutun ismi "unmount" degil)
unalias : alias'la degistirilmis komut aliaslarini geri cevir
unrar : Bir Arsivleme programi
until : Bir komutlar blogunu belli bir kosula kadar uygula
unzip : Arsiv programi
useradd : Sisteme yeni bir kullanici ekle
userdel : Sistemden bir kullanici sil
users : Su anda sisteme kayitli olan kullanicilari göster

V
vi : (bak.vim)
vim : Bir editör programi
visudo : sudoers dosyasi üzerinde calis

W
w : Hangi kullanicinin o anda hangi komutu calistirdigini ya da hangi programi kullandigini göster
wait : Belli bir process'i bekle
wall : B?t?n kullanicilara mesaj yolla
wc : Harf, kelime ve satir sayma komutu
wget : Belli bir sayfa icerigini agdan lokal PC ye indir
whatis : Bir komutun ne ise yaradigini göster
whereis : Ara
which : Ara
while : Komutlari belli bir kosula kadar döngü halinde calistir
who : Sisteme kayitli olan kullanicilari g?ster (bak. finger, w)
whoami : Kullanicinin kendisi hakkinda bilgi
windowmaker : Bir destkop
wine : Windows Emulator programi
wish : Windowing Shell
write : Bir kullaniciya mesaj gönder

X
xanim : Bir media player
xmms : MP3 player
xterm : X Terminal

Y
yast (sadece SuSE) : Sistem ayarlari yapmak icin GUI'siz bir tool (yet another setup tool)
yast2 (sadece SuSE) : Sistem ayarlari yapmak icin GUI'li bir tool
you (sadece SuSE) : YaST online update

Z
zip : Arsivleme programi